Wyposażenie serwisu ogumienia

Ze względu sezonowość popytu na tego typu usługi, związaną przede wszystkim z koniecznością zmiany opon z letnich na zimowe i odwrotnie, warsztat zajmujący się serwisem ogumienia ma wyjątkową specyfikę pracy.

W trakcie trwania tzw. szczytu sezonu przed tymi warsztatami ustawiają się ogromne kolejki od wczesnego rana do późnego wieczora, a prace wykonywane są na wszystkich możliwych stanowiskach, nawet tych organizowanych wyłącznie w trakcie szczytu sezonu. Poza sezonem pracy jest w nich zdecydowanie mniej klientów i wykorzystywane są wyłącznie pojedyncze stanowiska obsługowe, ponieważ klientami ci właściciele pojazdów, którzy przebili oponę muszą dokonać jej naprawy.

To właśnie ze względu na sezonowość pracy w tym zakresie usług motoryzacyjnych dobrze zorganizowane, a tym samym i dobrze prosperujące serwisy ogumienia posiadają stałą ilość stanowisk całorocznych oraz przygotowane są organizacyjnie uruchamiania w sezonie dodatkowych stanowisk obsługowych (zwykle pod zadaszeniem) wyposażonych w dodatkowe przestawne (mobilne) podnośniki do unoszenia całego pojazdu lub poszczególnych jego kół. Doprowadzenie do tych stanowisk sprężonego powietrza umożliwia równie wydajną pracę w zakresie demontażu i montażu kół. Pozostałe czynności związane z demontażem i montażem opon na obręczach oraz wyważeniem kompletnych kół realizowane są na maszynach stosowanych do obsługi stanowisk całorocznych. W celu wykonywania profesjonalnie prowadzonej działalności w zakresie obsługi kół i ogumienia, konieczne jest wyposażenie warsztatu w odpowiedni sprzęt.

Dotyczy to zarówno maszyn i urządzeń jak również i narzędzi. Podstawą każdego serwisu ogumienia jest wykonana mniej lub bardziej profesjonalnie instalacja sprężonego powietrza z odpowiednimi urządzeniami uzdatniającymi (filtrami i naolejaczami) doprowadzająca sprężone powietrze do wszystkich punktów odbiorczych, zarówno maszyn (montażownicy, czy podnośnika), jak i narzędzi (kluczy pneumatycznych i innych).

Kolejnym ogniwem w procesie obsługi ogumienia jest lub kolejno poszczególnych jego kół. Zastosowanie podnośnika do unoszenia całego pojazdu gwarantuje większą przepustowość stanowiska i lepszą organizację pracy, wynikającą z możliwości wykonywania kolejnych etapów prac dla różnych kół jednego pojazdu jednocześnie. Przy tym rozwiązaniu organizacyjnym wykorzystywane są najczęściej konstrukcje dwukolumnowe, nożycowe podprogowe lub podnośniki płytowe miechowe zasilane sprężonym powietrzem.

Ze względu jednak na znaczne różnice cen zakupu podnośnika do unoszenia całego pojazdu i dźwigników do podnoszenia poszczególnych kół, to drugie rozwiązanie jest jednak częściej stosowane w praktyce warsztatowej tej specjalizacji usług motoryzacyjnych, zwłaszcza przy stanowiskach tworzonych sezonowo. W tych przypadkach najwygodniejsze są wersje podnośników miechowych podsuwanych pod punkt podparcia podwozia jednego z kół pojazdu.

Kolejną istotną z punktu widzenia wydajności pracy czynnością w trakcie obsługi ogumienia jest odkręcania i dokręcanie śrub mocujących koła. Niezbędnym narzędziem do sprawnego i szybkiego wykonywania tej operacji jest klucz pneumatyczny z zestawem nasadek gwarantujących obsługę wszystkich rozmiarów śrub mocujących koło. Profesjonalna obsługa kół obejmuje również ich dokładne umycie przed demontażem opony z obręczy koła z użyciem specjalistycznej myjki, pracującej w obiegu zamkniętym wody. Jest to istotne nie tylko z punktu widzenia dbałości o stan techniczny maszyn służących do demontażu opony z obręczy, lecz przede wszystkim ma istotne znaczenie przy wyważaniu kompletnego koła po ponownym montażu opony na obręczy. Zanieczyszczenia przyklejone do obręczy kół, bez ich usunięcia w trakcie mycia zniekształcają wynik wyważenia koła.

Ze względu na powszechne stosowanie obręczy ze stopów lekkich oraz opon niskoprofilowych, demontaż i montaż opon na obręczach kół, wykonywany w profesjonalny sposób może być tylko z użyciem odpowiedniej maszyny, zwanej montażownicą. Gwarantuje ona bezpieczne, zarówno dla opon, jak i obręczy wykonanie tej czynności. Stosowane są w praktyce warsztatowej zarówno tzw. półautomatyczne, jak również i automatyczne wersje tych maszyn. Podział na te dwie grupy wynika ze stopnia zaangażowania obsługującego w poszczególne czynności w trakcie procesu montażu i demontażu opony.

Montażownice półautomatyczne w trakcie pracy wymagają większego zaangażowania ze strony operatora, a tym samym wykonywania większej ilości czynności obsługowych. Ma to oczywiście wpływ na wydłużenie procesu demontażu i montażu opony na obręczy koła. Większa ilość operacji do wykonania przez operatora montażownicy półautomatycznej wynika z faktu, iż maszyny tego typu posiadają ręcznie odchylanie na bok ramię z kolumną, na końcu, której osadzona jest stopka montażowa oraz mechanizm blokady ustalającej pozycję kolumny pionowej i wysokości stopki montażowej, co powoduje konieczność ustawiania odpowiednich parametrów obsługowych stopki każdorazowo przy obsługiwanym zestawie obręcz- -opona. Zdecydowanie bardziej wydajne oraz wygodniejsze w obsłudze są montażownice automatyczne, w których cała kolumna pionowa wraz z ramieniem i stopką montażową odchyla się do tyłu w sposób automatyczny. Operator uruchamia odchylanie kolumny poprzez naciśnięcie pedału obsługowego ulokowanego z przodu maszyny. W tych konstrukcjach automatycznie (poprzez odpowiedni mechanizm pneumatyczny) realizowana jest również czynność ustalania żądanej wysokości ramienia pionowego.

Obecnie najbardziej zaawansowane konstrukcyjnie i najbardziej zautomatyzowane są modele montażownic przystosowane do obsługi opon niskoprofilowych. Opony te mają mało podatny na ugięcia bok, w związku, z czym niezbędne jest przy ich obsłudze dodatkowe ramię montażownicy, wyposażone w odpowiednie oprzyrządowanie w postaci przystawki pneumatycznej posiadającej: rolkę dociskową, talerz podtrzymujący, stożek dociskowy oraz profilowany klocek dociskowy, czyli osprzęt zapewniający właściwe dociśnięcie i ułożenie sztywnego boku opony w trakcie jej montażu i demontażu na obręczy.

Standardem przy montażownicach do opon niskoprofilowych jest inflator, czyli dodatkowe urządzenie ułatwiające napełnianie opony powietrzem poprzez wytworzenie odpowiedniej blokady powietrznej, zapobiegającej ubytkowi wtłaczanego przez zawór w trakcie pompowania powietrza w przypadku braku dolegania opony do obręczy koła na całym obwodzie. W warsztacie specjalizującym się w serwisie ogumienia muszą być również narzędzia i oprzyrządowanie służące do naprawy opon (rozwieracz do opon, wulkanizator do wykonywania napraw opon, wycinarki do bieżnika, szlifierki z odpowiednimi końcówkami szlifierskimi, szczotkami drucianymi, i frezami do dokonywania czynności naprawczych).

W trakcie sprawdzania miejsc uszkodzenia opony i wykrywania miejsc ewentualnych nieszczelności niezbędnym wyposażeniem jest specjalna wanna zanurzeniowa wypełniona wodą z odpowiednim mechanizmem dociskającym. Urządzeniem, bez którego współcześnie działający serwis ogumienia nie mógłby funkcjonować jest wyważarka do wyważania kół po nałożeniu opony na obręczy i jej napełnieniu powietrzem.

Służy ona do określenia niewyważenia istniejącego na kole, nierównomiernego rozkładu mas korekcyjnych, czyli ciężarków doważających i miejsc korekcji na kole i punktów, w których zostaną nabite lub przyklejone ciężarki. Odpowiednie oprogramowanie obsługowe tych urządzeń uwzględnia w trakcie procesu wyważania kształt i rodzaj obręczy koła, na której bocznych płaszczyznach wyznaczone są potencjalne miejsca korekcji rozkładu mas koła. Poszczególne wersje konstrukcyjne wyważarek różnią się sposobem mocowania koła na wale oraz programami wyważania i sposobem wprowadzania parametrów wyważanego koła.

Autor: mgr Andrzej Kowalewski