Home / Warsztat / Serwis lakierniczy / Wymagana prędkość opadu powietrza w kabinie lakierniczej.

Wymagana prędkość opadu powietrza w kabinie lakierniczej.

Można krótko stwierdzić, że wymagana prędkość opadu powietrza w kabinie lakierniczej wynosić musi 0,30 m/s zgodnie z obowiązującymi przepisami, dodać, że to oczywista, oczywistość dla każdego kto kupił, zamierza kupić, sprzedaje, lub produkuje kabiny lakiernicze … i zakończyć na tym prosty temat. Niestety to co od lat wydaje się oczywiste dla osób związanych z branżą lakiernictwa ciekłego, wcale takie oczywiste nie jest. 

 

Powszechnie panujące przekonanie w tym aspekcie sprowadza zagadnienie wymaganej prędkości powietrza w kabinie lakierniczej do bezwzględnej wartości 0,30 m/s.  Przez lata upowszechniania  się w kraju tego urządzenia parametr prędkości przepływu powietrza w kabinie lakierniczej, obrastał w coraz radykalniejsze stwierdzenia, aby dziś w świadomości wielu osób funkcjonować już jako wymóg formalno prawny, obwarowany sankcjami finansowymi i karnymi. Zgodnie z tym przekonaniem każda kabina, która nie spełni oznaczonego na wstępie parametru w trakcie jej kontroli pomiarowej przed dopuszczeniem do użytkowania, stwarza ogromne niebezpieczeństwo wybuchu i jest groźna dla pracowników prowadzących w niej lakierowanie. Powietrze nie osiąga prędkości 0,30 m/s wiec kabina nie może być użytkowana. Urosło to już do poziomu branżowego mitu  w zakresie oceny bezpieczeństwa kabin lakierniczo suszarniczych.  Jednak w żadnym z obowiązujących aktów prawnych czyli w Ustawach, Rozporządzeniach, Uchwałach i Dyrektywach nie ma zaleceń i nakazów związanych z wymagana prędkością opadu powietrza w kabinie lakierniczej lub ogólniej w pomieszczeniach lakierni. 

 

W obowiązujących przepisach nie ma także żadnych przepisów nakładających kary na projektanta, wytwórcę, lub użytkownika takiego urządzenia, gdy parametr prędkości 0,30 m/s nie jest osiągnięty. Sporo jest  wymogów w zakresie ochrony przed wybuchem pomieszczeń w których wystąpić może atmosfera wybuchowa, a bez wątpienia takim pomieszczeniem jest  kabina lakiernicza w trakcie procesu lakierowania i w fazie suszenia. Nie ma jednak żadnych wymogów i kar związanych bezpośrednio z prędkością opadu powietrza i sztywno określanym parametrem 0,30 m/s. Próżno szukać tego wymogu i parametru w przepisach Ustawy Prawo Ochrony Środowiska i wydanych na jego podstawie rozporządzeń i Ustawy Prawo Budowlane. Nie ma też wzmianki o prędkości przepływu powietrza w kabinach lakierniczych w przepisach ochrony przeciwpożarowej dla budynków, w rozporządzeniach wydawanych na podstawie Kodeksy Pracy, ani w przepisach Kodeksu Karnego.   

Gdzie więc są podstawy prawne i nieuniknione kary, którymi wiele osób straszy się wzajemnie, za użytkowanie kabiny lakierniczej, która nie spełnia parametru prędkości opadu powietrza wynoszącego 0,30 m/s ?  Niestety  …nie ma takich przepisów. Nie ma też żadnego urzędu i instytucji umocowanego formalno prawnie do kontroli prędkości powietrza w zespolonych kabinach lakierniczych. Przepisy i wymogi formalno prawne nie wymagają takiego parametru i żadna instytucja tego nie sprawdza pod groźbą sankcji i  kar administracyjnych. Teraz już wiemy, że wskazywanie na parametr prędkości opadu powietrza o jakiejkolwiek wartości i przepowiadanie kar, lub zakazu użytkowania kabiny w oparciu o rzekome wymogi i przepisy prawa to daleko posunięte nadużycie i rozmijanie się z faktami.   

Skąd wziął się taki parametr ? 

Określa go precyzyjnie norma PN-EN13355, ostatnia jej wersja z załącznikiem + A1 z 2010 ( a także jej starsze wersje z 2004, 2005 i 2006 roku ) Urządzenia malarskie.  Kabiny zespolone.  Wymagania bezpieczeństwa. Ten normatyw jest aktem zharmonizowanym  i zawiera wiele innych norm przytoczonych na samym początku dokumentu. Jednak normy NB, PN, EN, PN-EN i ISO nie są przepisami prawa ani żadną podstawą do wyciągania przeciw komukolwiek sankcji karnych. To jedynie wskazówki branżowe dla wytwórcy i wykonawcy ułatwiające ocenę produktu, wykonanej usługi, zadania technicznego, czy wyrobu, w tym także maszyny jaką jest zespolona kabina lakiernicza. W punkcie 5.7.2.3  tej normy, czytamy : 

Kabiny zespolone powinny być projektowane dla prędkości powietrza podanych dla warunków dotyczących kabiny pustej.  ( i tu od razu zwraca uwagę zapis powinny być projektowane … jednoznacznie wskazując do kogo kierowane jest to zalecenie ściślej wyrażone w dalszej części podpunktu ) 

 

a. Dla kabin zespolonych do podobnych wyrobów ( np. małe pojazdy furgonetki ), oraz kabin zespolonych do dużych podobnych wyrobów ( autobusy, samochody ciężarowe ) : 

–   przeciętna mierzona prędkość powietrza powinna wynosić przynajmniej 0,30 m/s  

–  pojedyncza wartość pomiaru powinna wynosić przynajmniej 0,25 m/s.  

Ten sam punkt normy zawiera jeszcze jedno ważne stwierdzenie … Dopuszcza się szczególne szybkości powietrza dla kabin zespolonych … lecz zdrowie i bezpieczeństwo operatora powinno być zabezpieczone … Oznacza to, że dysponując wszystkimi danymi na temat projektowanego przebiegu procesów technologicznych w lakierni przyszłego użytkownika kabiny jej wytwórca może zaprojektować parametry urządzenia z dowolnymi parametrami prędkości opadu powietrza, pod warunkiem,  że analiza bezpieczeństwa wykaże brak zagrożenia dla zdrowi i życia operatora. Wytwórca urządzenia oznakowuje je znakiem CE i wydaje Deklarację Zgodności WE na własną i wyłączną odpowiedzialność oświadczając że urządzenie to jest bezpieczne. W Deklaracji Zgodności wytwórca maszyny przywołać może dowolne normy i europejskie akty prawne, a nawet niezależne badanie i ocenę  produktu,  w oparciu o które wydaje opinie o jego bezpieczeństwie. Mówiąc tu o analizie bezpieczeństwa, mówimy o wewnętrznych działaniach wytwórcy wykonanych szczegółowo, lub bardzo pobieżnie, ale  przed wydaniem Deklaracji Zgodności WE.  

Wynika z tego, że wytwórca kabiny lakierniczej ma prawo zaprojektować ją z dowolnymi parametrami technicznymi, sam oświadcza że jest ona bezpieczna i nie ma żadnych sankcji prawnych, ani procedury kontrolnej żeby sprawdzić parametry kabiny arbitralnie stwierdzając, że jest, lub nie jest ona bezpieczna i sprawna technicznie. Nie oznacza to jednak, że wytwórca urządzenie zupełnie swobodnie może robić co chce. Kabina lakiernicza to pomieszczenie. W projektowanej lakierni staje się pomieszczeniem w którym wytworzyć się może atmosfera wybuchowa. Zgodnie z wymogami rozporządzenia przytoczonego na wstępie tego teksu, rozporządzenia o ochronie przeciwpożarowej budynków, każde z pomieszczeń w obiekcie w którym wystąpić może mieszanina par palnych substancji, lub gazów z powietrzem podlega pod obowiązek przeprowadzenia pisemnej Oceny Zagrożenia Wybuchem i to już są konkretne wymogi formalno prawne obwarowane sankcjami. W działaniach kontrolnych pomieszczenie kabiny jako wydzielone stanowisko pracy podlega pomiarom natężenia hałasu, oświetlenia, a w dalszych badaniach całej lakierni, także poziomów dopuszczalnych stężeń substancji chemicznych a w zakresie ochrony środowisk, badaniom poziomu emisji gazów i pyłów ze szczególnym uwzględnieniem LZO. Wynika z tego, że faktycznie wytwórca urządzenia może je wyprodukować według własnego pomysłu i założeń, lub ściśle przestrzegając wskazania normatywne, ale i tak odrębne przepisy prawa stawiają mu precyzyjne wymagania bezpieczeństwa. W aspekcie prędkości opadu powietrza zabezpieczenie pomieszczenia przed wybuchem i eliminacji wysokich stężeń par i gazów wiąże się nierozerwalnie z parametrami układu wentylacyjnego. Przyjmowany do obliczeń wolumen objętości powietrza określający kubaturę pomieszczenia, oraz wydatek systemu wentylacyjnego wyrażony w m3/h zaczyna się od wyznaczenia lub ustalenia prędkości przepływu powietrza oznaczonego w m/s. Pomimo tego, że norma PN-EN 13355 + A1 : 2010 nie jest aktem prawnym i można jej dobrowolnie stosować, lub całkowicie pominąć ,zalecenia bezpieczeństwa określone w jej tekście przez autorów normatywu mają tu pełne uzasadnienie.  Norma wyznacza parametry standardowego systemu wentylacyjnego dla projektowanych seryjnych kabin lakierniczych które zawsze gwarantują bezpieczeństwo użytkowe, niezależnie od składu chemicznego i ilości wyrobów lakierowych wykorzystywanych przez użytkownika kabiny.  

Normatyw wskazuje jako minimalną wymaganą wartości pomiarową prędkość powietrz 0,25 m/s. W załączniku „A” w punkcie A.2.1  opisywanej normy, wskazany został przykład obliczenia stężenia palnych rozpuszczalników w oparciu o zakładaną prędkość powietrza kabinie. Korzystając ze wzoru obliczyć można poziom stężenie par mieszaniny różnych rozpuszczalników w odniesieniu do wartości Dolnej Granicy Wybuchowości. Obliczenie wykonać można dla dowolnie wskazanej wartości przepływu powietrza. Celem tego działania jest  ustalenie, czy w trakcie realizacji procesu lakierowania system wentylacyjnych kabiny ma wystarczającą wydajność żeby nie dopuścić  do powstanie obłoku gazowego który mógłby się zapalić  po dołożeniu inicjału wybuchu. Dolna Granica Wybuchowości to takie stężenie par palnej substancji w powietrzu na poziomie którego mieszanina może się już zapalić ponieważ jest w nim dosyć paliwa do powstania pożaru i dosyć tlenu żeby ten pożar podtrzymać. Jeżeli w określonej stałej objętości powietrza przybywa paliwa, ale nie przybywa powietrza to obłok taki osiągnie tak wysoki poziom nasycenia paliwem, że ewentualny pożar nie będzie się mógł w już w nim rozprzestrzeniać. Opisując to obrazowo obłoki gazowe wybuchają miedzy dolną i górną granicą wybuchowości analizowanych w nich par palnych substancji chemicznych. Ocena bezpieczeństwa wybuchowego pomieszczenia sprowadza się w pierwszej kolejności do sprawdzenia, czy ilość paliwa wybuchu pojawiającego się w konsekwencji realizacji procesu technologicznego ( lub magazynowania wyrobów )  może osiągnąć graniczne stężenie 100% DGW. np. 40 g/m3. Projektując wentylację dla kabiny lakierniczej konieczne jest przyjęcie takich parametrów żeby można było bezsprzecznie uznać ją jako bezpieczną pod względem ochrony przed wybuchem. Wszystko wydaje się tu jasne i logiczne, ale między 1% a 100 % granicznego poziomu stężenie jest ogromna rozpiętość. Dopiero maksymalne 100% stężenie dla poziomu DGW par substancji palnej jest „stanem zagrożenia”, czyli grożącym już wybuchem. 90% to poziom niebezpieczny, ale mieszaninie nie grozi jeszcze wybuch. Jak zatem ustalić  próg bezpieczeństwa, a raczej wyznaczyć „granicę narażenia” dla przebiegu procesu technologicznego i systemu wentylacyjnego kabiny ? W systemach ochrony przed wybuchem dosyć często przyjmuje się założenie że osiągniecie stężenia par palnych substancji w mieszanie z powietrzem powyżej poziomu 25% DGW jest progiem alarmowym.

Niektóre substancje chemiczne formujące pary już przy stężeniu 10%DGW powinny wywoływać alarm którego skutkiem jest podjęcie jakiś działań np. przerwania lakierowania, uruchomienia dodatkowej  wentylacji awaryjnej, lub ewakuacji załogi poza pomieszczenie. Granica alarmowa i wyznaczenie jej poziomu związane jest z analizą przebiegu procesu technologicznego. W efekcie sprowadza się to do ustalenia takiego progu alarmowego żeby operator miał czas na skuteczną reakcję i działanie, pomimo, że stężenie par palnych substancji, nadal rośnie. W kabinach lakierniczych projektowanych zgodnie z wytycznymi normatywu tzn. z założeniem, że projektowana prędkość powietrza 0,30 m/s będzie w kabinie osiągnięta i utrzymana przez cały czas trwania procesu, nie wyznacza się żadnych „progów alarmowych” i „granic narażenia”. Wytyczne normatywne zakładają, że ochrona kabiny lakierniczej przed wybuchem polegać powinna na eliminacji par palnych substancji z wnętrza kabiny. Obliczenia wykonane w załączniku normatywu wykazują, że w kabinie lakierniczej w której prędkość opadu powietrza wynosi 0,30 m/s  stężenie mieszaniny rozpuszczalników osiągnąć może maksymalny poziom stężenia 1,5 % DGW. Bez wątpienia to kabina bardzo bezpieczna, a wytyczne normatywne jak najbardziej słuszne. Tyle tylko że osiągnięciu i utrzymaniu w kabinie lakierniczej prędkości opadu powietrza o wartości 0,30 m/s towarzyszą duże koszty. Najpierw inwestycyjne przy zakupie urządzenia, a potem eksploatacyjne w kosztach energii elektrycznej i paliwa dla palników sytemu grzewczego. Większe wartości nominale wydajności wentylatora to także konieczność zastosowania w kabinie palników gazowych, lub olejowych o większej mocy.

Dodatkowy osprzęt kabiny jak rekuperator, czy filtry węglowe, kartonowe, a nawet duża wysokość kanałów wentylacyjnych wymusza montaż wentylatorów o większym ścienieniu całkowitym.

Utrzymanie prędkości opadu powietrza na poziomie 0,30 m/s z całym dodatkowym osprzętem kabiny to już bardzo wysokie koszty jej zakupu i znaczące w bilansie koszty eksploatacji po stronie zapotrzebowania na energię elektryczna i paliwo dal palników. Gdy kubatura kabiny rośnie ponad standard urządzeń dla lakierni samochodowych, koszty zakupu takiej kabiny robią się już bardzo wysokie. 

Bezpieczeństwo użytkowe kabiny lakierniczej jest sprawą niezmiernie istotną. Jednak ponoszenie wysokich kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych w celu zapewnienia nadmiernych środków ostrożności nie zawsze jest uzasadnione. Autorzy normy PN-EN 13355 musieli ją opracować w taki sposób, aby wskazane w normatywie parametry i rozwiązania konstrukcyjne zapewniały bezpieczeństwo kabiny niezależnie od sytuacji jej użytkownika. W produkowanych standardowo kabinach lakierniczych np. dla branży usługowej napraw powypadkowych samochodów osobowych, lub lakierni formatek meblowych nie analizuje się indywidualnych uwarunkowań procesu technologicznego bo proces ten jest zawsze taki sam. Nie ma żadnego powodu do wyznaczania indywidualnych granic narażenia, lub progów alarmowych i traktowania procesu projektowania parametrów wentylacyjnych kabiny lakierniczej w sposób dedykowany dla konkretnej lakierni i stosowanej w niej technologii. W zakładach produkcyjnych i lakierniach  przemysłowych to zupełnie inna sprawa. Druga strona tego samego medalu. 

 

Czas na jakieś wnioski i zalety wynikające ze swobody doboru prędkości opadu powietrza w kabinie lakierniczej. Jeżeli nie ma z tego żadnych wymiernych korzyści to pomimo tego, że parametr 0,30 m/s nie jest wymogiem formalno prawnym lepiej jak każda projektant  kabiny i lakierni bez żadnych wyjątków, trzymać się będzie tej wartości. Zaprojektowanie mniejszej prędkości przepływu powietrza w dużej przemysłowej kabinie lakierniczej, lub pomieszczeniu projektowanej lakierni i oparcie jej bezpieczeństwa o wyznaczone obliczeniowo nieprzekraczalnej „granicy narażenia” to oszczędności w kosztach zakupu sięgające nawet 30% jej ceny standardowej i 20% kosztów eksploatacji. „Granica narażenia”  to wartość powyżej, której pojawia się narażenie na powstanie niebezpiecznego zjawiska. Dla aspektów ochrony przed wybuchem granicą narażenia może być poziom koncentracji par palnych substancji chemicznych na poziomie 10% DGW, a nawet poziomie alarmowy 25%DGW. Wyznaczenie obliczeniami „granica narażenia” w aspekcie prędkości przepływu powietrza w kabinie lakierniczej to możliwość zachowania bezpieczeństwa użytkowego przy jednoczesnym zmniejszeniu bezwzględnej prędkości powietrza do wartości 0,20 m/s, a skrajnie nawet do poziomu 0,16 m/s.  

 

„Granica narażenia” określona czytelnie w projekcie lakierni to także wyeliminowanie sporów z dostawcą kabiny lakierniczej w trakcie pomiarów kontrolnych po jej zmontowaniu w lakierni użytkownika. Wydawać się może, że pomiar prędkości powietrza w kabinie lakierniczej jest sprawą prostą. We wnętrzu kabiny wyznacza się  siatkę, a na niej punkty pomiarowe zgodnie z załącznikiem „B” normy PN-EN 13355. Do pomiarów wykorzystać należy odpowiednie urządzenie pomiarowe ( anemometr ) którego dokładność odczytu to dwa miejsca po przecinku             ( 0,01 ), a jego głowica pomiarowa to sonda termo oporowa, a nie mechaniczna ( wiatrak ). Włączmy urządzenie w pracującej i szczelnie zamkniętej kabinie i tu … ciekawa niespodzianka. Można się spodziewać, że wskaźnik pokaże sztywno jakąś wartość odczytanego pomiaru prędkości powietrza najlepiej 0,35 m/s. Niestety pomiar w każdej kabinie pokazuje wartości zmienne opadając i podnosząc się płynnie. Pojawia się dylemat. Którą wskazywaną przez urządzenie wartość odczytu przyjąć do protokołu ? Najniższą, najwyższą, najdłużej się utrzymującą, czy może średnią z wszystkich szczytnych wartości, a może przełączyć urządzenia na inny tryb i pozwolić mu samodzielnie wyznaczyć średnią wartość pomiaru, lub obliczyć ją z wykonanych notatek ? Jeżeli średnia, to z ilu wartości składowych ma być obliczona i jak długo powinien trwać pomiar prędkości powietrza w jednym punkcie siatki pomiarowej ? Takich detali procedury pomiarowej nie reguluje już norma.  Dostawca kabiny życzyłby sobie, aby w każdym punkcie pomiarowym odczytać tylko najwyższe wartości. Konkurent dostawcy kabiny mając złe intencje, wskazałby raczej na wartości najniższe i do tego na brak stabilności przepływu powietrza.  Zadanie ustalenia średniej warności prędkości powietrza w kabinie ułatwia wykorzystanie do pomiarów kilku urządzeń jednocześnie. Stały pomiar w kilku punktach pokazuje, że powietrze tłoczone do wnętrza kabiny przez wentylator nawiewny ma stały wolumen objętości tylko jego prędkość zmienia się cyklicznie w sektorach kabiny/ W jednym punkcie pomiarowym wartość odczytu spada, ale jednocześnie w innym się podnosi. Przesuwanie się po siatce pomiarowej z punktu do punktu zawsze obrazować będzie „przekłamane” wartości odczytu, a szczególnie wtedy gdy zaczniemy przyjmować je zgodnie z zasadą że jest doskonale jak tylko miernik osiągnie wreszcie normatywne 0,25 lub 0,30 m/s. Nie zapominajmy że pomiar prędkości powietrza prowadzić ma do ustalenia objętości powietrza tłoczonego przez kabinę poprzez pomnożenie uzyskanego wyniku pomiaru ( np. 0,25 m/s ), powierzchnię kabiny ( np. 8 m x 4 m = 32 ) i czas czyli godzinę w sekundach ( 3600 s ). To wartość objętości powietrza w m3/h pozwala na obliczenie poziomu stężeń i stopnia ich koncentracji w przestrzeni analizowanego pomieszczenia. 

 

Ekipa techniczna każdego dostawcy kabiny lakierniczej stara się ustabilizować przepływ powietrza w strefach urządzenia wykorzystując do tego tłumiki montowane pod filtrami podłogowymi. Jednym udaje się to dosyć sprawnie, innym wychodzi mniej skutecznie., jeszcze inni wcale się tym nie przejmują i Czekaja aż filtry lekko się pozapychają w toku normalnego lakierowania i kabina samo wyrówna prędkości powietrza poszczególnych sektorach. Jeżeli wartości odczytywane w trakcie pomiarów kontrolnych osiągają poziom normatywny 0,30 m/s choćby na krótką chwilę i nie spadają poniże 0,25 m/s nawet na moment to z pewnością uznać należy, że takie urządzenie jest bezpieczne i sprawnie działające.  Jeżeli jednak jest ono zaprojektowane dla mniejszej wartości prędkości powietrza, lub zwyczajnie nie jest to najlepszej klasy urządzenie, a jego producent nie zapanował na wszystkimi parametrami technicznymi dobieranych wentylatorów ich napędu i ciśnienia całkowitego, to wartości odczytu mogą spadać poniżej poziomu 0,25 m/s. To że urządzenie nie osiąga w każdym punkcie pomiarowym zakładanej normatywnie prędkości opadu  nie jest jeszcze powodem do jego dyskwalifikacji technicznej i uznania za niebezpieczne, pod warunkiem że od samego początku tak zakładał jego projektant i wyznaczył w dokumentacji „granice narażenia”. W takim przypadku w trakcie pomiarów kontrolnych wystarczy, że wartość odczytu dla każdego z punktów siatki nie spadnie poniżej określonej „granicy narażenia” np. 0,18 m/s utrzymując poziom stężenia par palnych substancji chemicznych  nie przekraczając 10% DGW lub np. 25 %DGW jeżeli „granica narażenia” obliczona została dla takiego poziomu. Za zakwalifikowanie kabiny lakierniczej jako bezpiecznej w zakresie ochrony przed wybuchem odpowiada dokument Oceny Zagrożenia Wybuchem, a nie norma. Tyle o zależności prędkości przepływu powietrza w kabinie lakierniczej, a jej bezpieczeństwem w aspekcie normy PN-EN 13355, jako rzekomego aktu prawnego i formalnych zasadach ochrony kabiny przed wybuchem.  

 

W tej wnikliwej analizie zagubił się jednak najistotniejszy element związany z prędkością powietrza w kabinie lakierniczej. To zasadnicze przeznaczenie technologiczne tego urządzenia. Kwestie bezpieczeństwa są elementami towarzyszącymi realizacji cyklu technologicznego i formowania powłoki ochronno dekoracyjnej. Gdy aspekt dekoracyjny powłoki lakierowej w zakładzie użytkownika kabiny jest bardzo ważny to ocena skuteczności tego urządzenia i jego sprawności koncentruje się na finalnym wyglądzie ukończonej powłoki jej połysku i braku wtrąceń. Lakiernicy pracujący w kabinie lakierniczej doskonale wiedzą, że wtrącenia w powłokach dekoracyjnych pojawić się mogą z kilku źródeł. Tu skoncentrujemy się na przyczynie bezpośrednio związanej z prędkością opadu powietrza. Mechanizm formowania się wtrąceń w powłoce lakierniczej związany ze zbyt powolnym oczyszczaniem wnętrza kabiny z rozpylonego materiału lakierowego funkcjonuje w ten sposób, że zatomizowana za głowicą aparatu natryskowe mieszanina lakierowa trafia w formie drobniutkich cząstek na pokrywany detal, ale także do przestrzeni kabiny. Gdy prędkość opadu powietrza jest słaba drobne cząstki zderzają się ze sobą w przestrzeni kabiny łącząc się w większe frakcje, a jednocześnie lekko podsychają. Ciężka frakcja przechwycona przez turbulencje powietrza we wnętrzu kabiny opada na poziome płaszczyzny pokryte świeżym lakierem. Początkowo takie wtrącenia toną w wysokiej powłoce lakieru, ale nie są już w stanie się rozpuścić. Natychmiast po zakończeniu lakierowania większości takich frakcji jeszcze nie widać. Dopiero po odparowaniu części lotnych mieszaniny lakierowej zatopione częściowo wtrącenia uwidaczniają się. Tworzy to mylne wrażenie, że dostały się one na powłokę lakierową dopiero w fazie suszenia ponieważ bezpośrednio po lakierowaniu była ona czysta. Głównym podejrzanym za te zanieczyszczenia staje się kabina, a w zasadzie jej filtry sufitowe. Faktycznie jest to wina kabiny lakierniczej, a raczej zbyt małej prędkości opadu powietrza. Może się okazać, że „zbyt mała prędkość” to w zasadzie zbyt mała prędkość oczyszczania się wnętrza urządzenia z mgły malarskiej w stosunku do prędkości przyrastania tej mgły malarskiej. To już nie musi być problem wydajności  wentylacji urządzenia, ale sposobu lakierowania wyrobu np. przez kilku lakierników jednocześnie. 

 

Urządzenie o wyższych parametrach prędkości przepływu powietrza znacznie lepiej sprawdza się w lakierniach gdzie końcowy efekt dekoracyjny powłoki lakierowej jest bardzo istotny w realizowanych zadaniach technologicznych. Można tu jeszcze poruszyć aspekt bezpieczeństwa lakierników pod względem dopuszczalnych stężeń w świetle mniejszej, lub większej prędkości powietrza w kabinie. Jednak w tej kwestii pamiętać należy, że pracownicy lakierni powinni wykonywać operacje lakierowania w ubraniach ochronnych i osobistych środkach ochrony dróg oddechowych. W związku z tym minimalnie mniejsza, lub większa prędkość opadu powietrza w kabinie nie ma tak dużego znaczenia. 

 

Na zakończenie w podsumowaniu, konieczne jest uporządkowanie zawartych w tekście informacji : 

 

  1. Zdecydowanie nie ma żadnych przepisów prawa narzucających obligatoryjnie prędkość  powietrza  w kabinie lakierniczej. Nie ma także żadnych procedur kontrolnych, instytucji i sankcji prawnych, gdy kabina lakiernicza nie spełnia wymagań normatywnych, a prędkość powietrza jest inna niż 0,25 m/s nie wspominając już o wartości 0,30 m/s. 
  2. Każda kabina lakiernicza, lakiernia i adoptowane pomieszczenie pod funkcję kabiny może mieć dobrane indywidualne wartości prędkości przepływu powietrza, ale dokumentacja taka zawierać powinna stosowne obliczenia i opis metodyki wyznaczenia „granic narażenia”. Większe parametry i prędkość opadu powietrza w kabinie to zawsze wyższa cena urządzenia i wyższe koszty jego eksploatacji. 
  3. Każda kabina lakiernicza, nowa, z rynku wtórnego, renomowanego europejskiego producenta i taka z Azji musi być objęta odrębną Oceną Zagrożenia Wybuchem zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. W ocenię dokonać należy klasyfikacji wybuchowej pomieszczenia jako zagrożonego, lub nie zagrożonego wybuchem w ramach dowodu obliczeniowego na przyrost ciśnienia wybuchu. Dokonać należy oznaczenia i klasyfikacji miejscowych stref zagrożenia wybuchem, oraz wskazać zalecenia eksploatacyjne w zakresie wymogów ppoż. Oceny Zagrożenia Wybuchem dokonuje się dla urządzeń zainstalowanych w konkretnej lokalizacji ( lakierni ) w ramach analizy stosowanego u użytkownika procesu technologicznego. Ewentualne oceny dołączane jako szablon do dokumentacji dostawcy urządzenia w oderwaniu od jego lokalizacji, z punktu widzenia wymaganych formalności są nic nie warte. 
  4. Każda kabina lakiernicza wprowadzona do obrotu handlowego na terenie UE musi mieć oznakowanie znakami CE, oraz wydaną przez producenta Deklarację Zgodności WE do dyrektywy maszynowej 2006/42/WE i dowolnie dobranych przez producenta norm EN ( PN-EN ) aktów prawnych UE, lub niezależnych badań dokonanych przez umocowane instytucje. W deklaracji producent urządzenia oświadcza, że maszyna jest bezpieczna i robi to na własną odpowiedzialność bez żadnego nadzoru urzędów i zewnętrznych organów kontrolnych.  
  5. W lakierniach przemysłowych gdzie kabina ma duże gabaryty, a sam proces lakierowania formuje powłoki ochronne, a nie dekoracyjne kabina powinna być projektowana pod kątem ekonomi jej zakupu i eksploatacji ze znacznie niższymi parametrami prędkości przepływu powietrza.  
  6. W lakierniach usługowych  samochodów osobowych, lakierniach meblowych, lakierniach formatek MDF, lakierniach szkła dekoracyjnego, lakierniach drobnego sprzętu AGD, wszędzie tam gdzie efekt dekoracyjny powłoki ma ogromne znaczenie, prędkość przepływu powietrza w kabinie lakierniczej powinna być projektowana co najmniej zgodnie ze wskazaniami normatywnymi, czyli 0,30 m/s, a nawet nieco wyższymi żeby skuteczność oczyszczania wnętrza kabiny nie spadała razem ze wzrostem stopniem zanieczyszczenia filtrów wylotowych.    

 

Ograniczenia wielkości pojedynczej publikacji nie pozwalają na szczegółowe opisanie wszystkich aspektów poruszanych tu zagadnień. Temat bezpieczeństwa funkcjonowania kabiny i całej lakierni, oraz wymogów formalno prawnych z tym związanych,  może być tu co najwyżej wywołany. Jeżeli jakiś aspekt związany z funkcjonowaniem kabiny lakierniczej, oceną jej bezpieczeństwa, niezbędnych formalności dla lakierni ciekłych wymaga szczegółowego doprecyzowania, proszę o kontakt pod adresem e-mail: projekter@projekter.pl    W sprawach pilnych również telefonicznie. Postaram się odpowiedzieć na wszystkie pytania. PROJEKTER Robert Grzywaczewski  tel. 601 221 760
 

Dodaj komentarz