Porady NISSENS – płukanie klimatyzacji.

Wewnętrzne zanieczyszczenia są jedną z głównych przyczyn powstawania usterek w układzie klimatyzacji. Czynnik chłodniczy oraz olej są niezbędne, aby zapewniać długotrwałe działanie układu, a zanieczyścić go mogą różne substancje. Do najczęstszych zanieczyszczeń układu należą wilgoć oraz cząsteczki powstające w wyniku niekontrolowanych reakcji chemicznych lub nierozważnego stosowania dodatków, takich jak barwnik UV czy środki uszczelniające (zatrzymujące wycieki).

Zanieczyszczenia pojawiające się w układzie klimatyzacji mogą spowodować zatkanie wąskich kanałów układu, co może doprowadzić do poważnych awarii. 

Czystość – klucz do długotrwałej pracy układu

 Aby układ klimatyzacji działał optymalnie, czynnik chłodniczy, olej oraz precyzyjne mechanizmy wewnętrzne układu, muszą być czyste, a wręcz sterylne. Tylko wówczas układ może utrzymywać odpowiednie parametry ciśnienia i temperatury.  

W nowoczesnych konstrukcjach układów klimatyzacji stosuje się liczne komponenty o małych przekrojach. Większość współczesnych samochodów wykorzystuje skraplacze „mikrokanałowe”, tj. takie, w których kanały mają bardzo mały przekrój. Kolejnym przykładem są sprężarki układu klimatyzacji sterowane zewnętrznie, zawierające precyzyjny i bardzo czuły na zanieczyszczenia zawór ECV, sterujący wydajnością tłoczenia. Elementy rozprężne układu, a zwłaszcza zawór rozprężny, to inny rodzaj komponentów, które łatwo mogą ulec zanieczyszczeniu, ograniczającemu ich prawidłowe działanie. Mogą one zostać zablokowane przez opiłki, drobiny zanieczyszczeń, a nawet przez niezgodny ze specyfikacją pojazdu olej sprężarkowy o zbyt dużej lepkości. 

Każde ograniczenie lub zatrzymanie przepływu w układzie może mieć katastrofalne skutki. Ograniczony przepływ czynnika chłodniczego doprowadzi do zmniejszenia wydajności układu, spowoduje natychmiastowy wzrost ciśnienia, zaburzy smarowanie i chłodzenie sprężarki, a w konsekwencji doprowadzi do niezwykle niebezpiecznego dla sprężarki układu klimatyzacji nadmiernego obciążenia temperaturą. 

Należy również pamiętać, że potencjalne zanieczyszczenia w układzie oraz wilgoć mają wpływ na olej, pogarszając jego właściwości. Mogą one natychmiast negatywnie wpłynąć na mechaniczne części sprężarki, narażając ją na zatarcie. Podobnie, jeżeli olej zostanie rozcieńczony przez stosowane w nadmiernej ilości dodatki (np. zbyt dużą ilość barwnika UV), taki niewłaściwy stan również może doprowadzić do nieodwracalnych awarii sprężarki.

Obowiązek czy niepotrzebny wydatek?  

Oczywiście procedura płukania i czas poświęcony na wykonanie tej usługi zwiększają całkowity koszt, który ktoś musi pokryć. Jest to jeden z powodów, dla których mechanicy ją omijają, często na wyraźne życzenie samego klienta, który nie jest skłonny do wydawania dodatkowych pieniędzy. Należałoby jednak spojrzeć na to z zupełnie innej perspektywy. Płukanie nie jest opcją wyboru, lecz stanowi najbardziej podstawową i niezbędną część procesu obsługi układu, od wykonania, której zależy niezawodność jego działania.

Układ należy przepłukać po stwierdzeniu, że jest on zablokowany, przestał działać lub jeśli awarii uległ osuszacz. Choć może to być niedopatrzenie poprzedniego serwisu, po każdorazowym stwierdzeniu nieprawidłowości w użyciu dodatków do układu, takich jak barwnik UV czy środki zatrzymujące wycieki, układ należy przepłukać. Proces diagnostyczny z pewnością ułatwi kontrola wzrokowa za pomocą wziernika. Obwód należy obowiązkowo przepłukać przed zamontowaniem nowej sprężarki. Cząsteczki zwęglonego oleju, opiłki oraz inne zanieczyszczenia, które spowodowały awarię poprzedniej sprężarki, mogą szybko zniszczyć nową sprężarkę, jeżeli przed jego wymianą układ nie zostanie prawidłowo przepłukany. 

Warto podkreślić także inne znaczenie, jakie proces płukania ma dla „serca” układu w ramach procesu wymiany sprężarki. Oprócz usunięcia zanieczyszczeń jest to jedyny sposób na pozbycie się zalegającego starego oleju w układzie klimatyzacji. 

ABC płukania 

Aby prawidłowo wykonać proces płukania, należy przestrzegać kilku podstawowych zasad. Sprężarka układu klimatyzacji musi być odłączona. Prawdopodobnie trzeba będzie później wymienić sprężarkę, ale nawet jeśli nie, to jej odłączenie lub obejście przed płukaniem jest ważne. Elementy rozprężne układu, takie jak dysza lub zawór rozprężny, również powinny zostać odłączone lub ominięte. Po płukaniu należy także wymontować i wymienić osuszacz lub wkład osuszający. Skraplacze o przepływie równoległym, zbudowane z rurek z mikrokanałami oraz parowniki, trudno jest skutecznie przepłukać, dlatego – jeśli duże zanieczyszczenia doprowadziły do uszkodzenia układu lub jeśli doszło do zatarcia sprężarki – powinny one zostać wymieniane lub przepłukane wstecznym strumieniem.

Jeśli chodzi o metody płukania, kilka z nich warto rozważyć i są one stosunkowo łatwe. Wszystko zależy od wyposażenia serwisu i ewentualnego dostępu do dodatkowych narzędzi. Ogólnie rzecz biorąc, płukanie musi być skuteczne i nie powinno szkodzić układowi – co może się stać w przypadku wybrania niewłaściwych metod. 

Pamiętaj! W przypadku każdej z metod pozostałości środka czyszczącego należy dokładnie usunąć po płukaniu, a układ klimatyzacji musi zawsze zostać dokładnie osuszony, najlepiej przy użyciu azotu i długotrwałego działania próżni. Po prawidłowym przepłukaniu układu klimatyzacji i wymianie wszystkich niezbędnych komponentów można przystąpić do napełnienia układu zgodnie z zalecanym rodzajem i ilością czynnika chłodniczego oraz oleju. Należy pamiętać, że płukanie to nie jest niepotrzebny wydatek, może ono bowiem uchronić przed powtórną awarią układu po zainstalowaniu nowej sprężarki. 

3 zalecane metody płukania

01: z wykorzystaniem specjalnego detergentu do płukania.

Metoda ta polega na wprowadzeniu do układu klimatyzacji detergentu bezpośrednio ze zbiornika ciśnieniowego lub płukania z wykorzystaniem specjalnej maszyny. W ramach tej metody rozpuszczone zostają wszelkiego rodzaju cząsteczki, osad, uporczywe zabrudzenia oraz pozostałości w układzie.

02: z wykorzystaniem czynnika chłodniczego i stacji do napełniania układu.

Metoda polega na „przepuszczaniu” czynnika chłodniczego R134a/R1234yf przez układ za pomocą stacji AC. Stacja ta musi dysponować funkcją płukania, specjalnie opracowanymi filtrami oraz pojemnikiem na zanieczyszczenia. W ramach tej metody płukania skutecznie usuwane są luźne cząsteczki, lecz nie jest ona zbyt skuteczna przy płukaniu osadu i zabrudzeń.

03: z wykorzystaniem czynnika chłodniczego bezpośrednio z butli.

Jako środek płuczący wykorzystuje się czynnik chłodniczy R134a/R1234yf. Czynnik chłodniczy krąży w układzie dzięki ciśnieniu wytworzonemu w podgrzanej butli. Należy przygotować dodatkową butlę na zanieczyszczony gaz, zestaw adapterów i węże, co pozwoli zapewnić prawidłowe i szczelne podłączenie układu w ramach tej procedury. Ta metoda płukania nie wymaga żadnych dodatkowych środków ani maszyny. Metoda ta usuwa luźne cząsteczki, ale nie jest zbyt skuteczna przy płukaniu osadów i zabrudzeń. 

Płukanie układu w pojazdach hybrydowych i elektrycznych

Wiele układów HVAC w nowych pojazdach elektrycznych jest opartych na pompach ciepła wyposażonych w zawory i przełączniki przepływu wstecznego. Aby zwolnić zawory sterujące przepływem w celu przepłukania tych układów, wymagana jest specjalna komenda OBD, co umożliwia swobodny przepływ środka płuczącego przez elementy układu. Zaleca się jednak odłączenie poszczególnych podzespołów i ich oddzielne przepłukiwanie, w przeciwnym razie płukanie nie będzie możliwe. Niektórych zaworów nie można przepłukać. Należy je wymienić.  Aby dowiedzieć się jak serwisować samochodowe pompy ciepła,  znaleźć więcej pomocnych materiałów technicznych, a także inne, atrakcyjne moduły szkoleniowe i materiały edukacyjne Nissens – odwiedź stronę https://support.nissens.com/pl