Olejowe wyzwania

Era klasycznej, spalinowej motoryzacji powoli dobiega końca. Jeśli jednak komuś wydaje się, że inżynierowie odpowiedzialni na opracowywanie nowych olejów silnikowych mogą powoli szukać innego zajęcia, jest w błędzie.

Kierownik Działu Technicznego firmy TotalEnergies, Andrzej Husiatyński zwraca uwagę na to, że współczesne, ekologiczne silniki są bardziej wymagające od konstrukcji starszych i wymagają coraz bardziej zaawansowanych olejów.

Nadeszła era „downsizingowych” silników spalinowych. Proces „downsizingu” określa tendencję konstruktorów samochodowych do stosowania jednostek napędowych o coraz mniejszej pojemności, a osiągających znacznie wyższe wartości momentu obrotowego i mocy na wale korbowym. Jak to jest możliwe? Wszystko dzięki zastosowaniu odpowiedniego układu turbodoładowania oraz elektronicznie sterowanego wielofazowego wtrysku paliwa. Oznacza, to, że do komory spalania trafia duża ilość schłodzonego powietrza, a wtrysk paliwa jest podzielony na kilka faz. Zapewnia to optymalne wymieszanie mieszanki paliwowo-powietrznej, czyli całkowite wykorzystanie danej pojemności silnika. W konsekwencji z silników o względnie małej pojemności jesteśmy w stanie uzyskać znacznie lepsze osiągi. Jak każde rozwiązanie techniczne, to również ma swoje wady.

Te wady mogą być zminimalizowane dzięki stosowaniu najnowszych olejów z gamy Quartz jak:

Wielu kierowców i mechaników uważa, że motorem napędzającym sprzedaż olejów jest wyłącznie marketing. Co więcej, zdarzają się przypadki, że nabywca nie przykłada zbyt dużej wagi do specyfikacji i wybiera taki olej, jaki jest akurat w promocji. Niestety, to błąd, który drastycznie skraca żywotność jednostki napędowej. Wymogi konstruktorów silników są uzasadnione, a pewne konkretne cechy poszczególnych olejów to fakty. 

Kierownik Działu Technicznego firmy TotalEnergies Andrzej Husiatyński

Zdolność dyspersji sadzy

Do tej pory w silnikach o zapłonie iskrowym emisja cząstek stałych nie stanowiła problemu ekologicznego, jak w silnikach o zapłonie samoczynnym. Benzyna wykazuje mniejszą skłonność do tworzenia sadzy niż olej napędowy. Jednak proces downsizingu doprowadził do tego, że w silnikach benzynowych, przy dużym obciążeniu powstają w komorze spalania miejsca z nadmiarem paliwa, co w wysokich temperaturach powoduje rozpad ich cząstek i powstaje niespalony węgiel w postaci sadzy. Właśnie z tego powodu najnowsze silniki benzynowe są wyposażone w benzynowe filtry cząstek stałych (GPF). W tej sytuacji pojawiło się zatem nowe wyzwanie dla olejów silnikowych, które muszą mieć znacznie większą zdolność dyspersji sadzy. Sadza z komory spalania przedostaje się również do oleju, a olej musi ją absorbować, transportować w kierunku filtra i ograniczać koncentrowanie się zanieczyszczeń w kanałach olejowych oraz w obrębie łańcucha rozrządu (dotyczy silników z łańcuchem). Sadza działa ścierająco na sworznie łańcucha powodując jego wydłużenie. Najnowsze oleje z gamy Quartz „dbają” o łańcuch chroniąc go przed sadzą.

Redukcja zjawiska LSPI

Zjawisko LSPI (Low Speed Pre-Ignition), czyli występowanie zapłonu żarowego przy niskich prędkościach obrotowych, jest największym problemem w downsizingowych silnikach benzynowych. Zjawisko zapłonu żarowego wynika z pojawienia się dodatkowego źródła zapłonu w postaci dowolnego gorącego miejsca w komorze spalania. Zapłon żarowy występuje w jednym lub jednocześnie w kilku miejscach wewnątrz komory spalania. Jest kilka przyczyn tego zjawiska. Niespalone paliwo rozpuszczone w warstwie oleju, zanieczyszczenie komory spalania nagarem albo żarzącymi się cząsteczkami oleju, czy dopalającymi się cząsteczkami sadzy. Zapłon żarowy prowadzi do bardzo dużych obciążeń mechanicznych układu korbowego oraz spadku mocy silnika. Często konsekwencją zapłonu żarowego jest spalanie stukowe. Najnowsze oleje z gamy Quartz, swoją kompozycją zmniejszają ilość żarzących się cząsteczek oleju oraz dbają o czystość komory spalania. Dzięki temu zmniejszają skłonność do zjawiska LSPI.Na zjawisko LSPI ma również wpływ prędkość obrotowa silnika. Wraz z jej wzrostem zwiększa się zawirowanie mieszanki powietrzno-paliwowej, które sprzyja zwiększenie szybkości spalania. Powoduje to mniejszą skłonność do zjawiska zapłonu żarowego, ze względu na szybkie wypalanie pozostałych zanieczyszczeń w komorze. Dlatego używając silnika downsizingowego należy unikać jazdy przy niskich prędkościach obrotowych. Lepiej zawsze pojechać na niższym biegu, niż narażać silnik na zjawisko LSPI.

Poprawa sprawności silnika

Od filmu olejowego zależy tarcie między ruchomymi elementami silnika. Tym mniejsze tarcie, tym większa sprawność oraz mniejsze zużycie paliwa. Najnowsze oleje z gamy Quartz posiadają niskie lepkości (0W-20 i 0W-16) oraz dodatki przeciwzużyciowe chroniące najbardziej obciążone elementy silnika. Jednym z wyznaczników jakości oleju w tej kwestii jest europejska norma ACEA. Oleje z gamy Quartz, spełniające normy ACEA C5 i C6, są znacznie lepsze pod względem redukcji oporów wewnętrznych. Pamiętajmy, że zawsze należy kierować się nie tylko lepkością a normą wskazaną w instrukcji obsługi danego samochodu.

Ograniczenie zawartości popiołów

Najnowsze silniki spalinowe muszą spełniać normy dotyczące ograniczenia emisji spalin. Z tego powodu oleje muszą być specjalnie dostosowane do silników z układem oczyszczania spalin. Niezależnie od tego czy dany samochód ma rok, czy 10 lat, jeśli jest wyposażony w filtr cząstek stałych, musi pracować na oleju LowSAPS (niskopopiołowym). Stosowanie innego, tańszego oleju prowadzi do zniszczenia filtra poprzez nieodwracalne zapychanie jego porowatej struktury niemożliwymi do usunięcia popiołami siarczanowymi tworzonymi w wyniku spalania drobin oleju, które przedostają się z komór spalania. Oleje Quartz z gamy INEO, posiadające normy ACEA C, zawierają dodatki niskopopiołowe wydłużające żywotność komponentów systemu oczyszczania spalin.

W gamie TotalEnergies można znaleźć starsze oleje spełniające po jednym z opisanych warunków. Ale są też produkty supernowoczesne, które spełniają wszystkie jednocześnie. I to jest w zasadzie jedyne sensowne pole manewru dla osoby kupującej olej do swojego samochodu. Jak widać wszystkie kluczowe wymagania olejowe, mają swoje racjonalne podstawy, a lekceważenie ich może mieć bezpośredni, negatywny wpływ na osiągi silnika lub w sposób widoczny (czasem wręcz zaskakująco szybki) przyspieszyć jego zużycie.

– Kierownik Działu Technicznego firmy TotalEnergies Andrzej Husiatyński